دانشنامه یا دائرةالمعارف (انگلیسی: encyclopedia)، مجموعه یا گردایهٔ نوشتاریِ جامع و فشردهای است که شامل اطلاعاتی دربارهٔ همهٔ شاخههای دانش یا شاخهٔ مشخصی از دانش است. واژه دانشنامه در زبان فارسی تاریخ کهنی دارد و دانشنامههای کهنی نیز به زبان فارسی نوشته شدهاند و واژه دائرةالمعارف نیز برابرنهادهٔ اصطلاح Encyclopaedia است که خود برگرفته از اصطلاح یونانیِ enkyklios paideia بهمعنای آموزش فراگیر است، و در اصل بر مباحثی چون دستور زبان، معانی و بیان، ریاضیات، فلسفه، اخترشناسی، و تربیت بدنی دلالت دارد. این مفهوم به پیدایش اندیشه گردآوری مواد آموزشی پیشرفته در اثری واحد انجامید که در آن روابط و درونمایهٔ هنرها و علوم گوناگون تشریح میشود. در گذشتهای دور، تلاشهایی برای تهیهٔ آثاری از این نوع به عمل آمد و در زبان انگلیسی سِر توماس الیوت (به انگلیسی: Sir Thomas Elyot) این اصطلاح را برای نخستین بار در سال ۱۵۳۱ در اثری موسوم به حاکم (به انگلیسی: Governour)، رسالهای دربارهٔ تعلیم و تربیت، به کار برد. دانشنامه نباید با لغتنامه اشتباه شود: درحالیکه لغتنامهها بهمعنی هر یک از سرمدخلهایشان که معمولاً یک واژه هستند میپردازند، دائرةالمعارفها حاوی اطلاعاتی دربارهٔ سرمدخلهایشان هستند. البته در مواردی مرز این دو روشن نیست.
نظرات شما عزیزان: